Eûzü billâhi mine'ş-şeytani'r-racîm Bismillahi'r-Rahmâni'r-Rahîm.
''Yâ Eyyühellezine âmenü izanûdiye lissâlati min yevmil Cum'ati fes'av ila zikrillâhi ve zerûl bey'a zâliküm hayrunleküm in küntüm tâ'lemûn''. (Cuma sûresi 9. Ayet)
Anlamı : Ey iman edenler! Cuma günü namaz için çağrı yapıldığı zaman, hemen Allah'ın zikrine koşun ve alış verişi bırakın. Eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır.
Ayette belirtildiği üzere, cuma namazı vaktinde dünya işlerini bırakıp, ibadet ile meşgul olunmalıdır.
Zira cuma günü, Allâh-ü Teâla'nın katında en büyük gündür (yevm'ül mezid'dir , yani sevapların en çok olduğu gündür).
Çünkü Peygamberimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) bir hadis-i şerifinde şöyle buyurmuştur: ''Cuma günü, günlerin efendisidir ve en büyüğüdür.
Cuma günü, Allâh-ü Teâla'nın katında, Ramazan Bayramı gününden ve Kurban Bayramı gününden daha büyüktür''.
Yine bir hadis-i şerifte Resûlullah Efendimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) “Üzerine güneş doğan en hayırlı gün cuma günüdür.
Âdem (Aleyhisselâm) o gün yaratıldı, o gün Cennet'e konuldu ve yine o gün Cennet'ten çıkarıldı.
(Allâh-ü Teâla, Hz. Âdem'i (Aleyhisselâm) yeryüzüne indirdi ve halife kıldı).”
Müminlerin, Cennet'te “Zat-ı İlâhiye'yi” yani Cenab-ı Allah'ın zatını görme günü, cuma günüdür.
Cuma günü herkes cuma namazına gitmelidir ve alış verişi bırakmak şarttır.
Cuma ezanı okunduktan sonra, namaz bitinceye kadar alış veriş veya herhangi bir iş yapmak haramdır.
Cuma namazı kılınabilmesi için 6 şart vardır.
1.Şehirde veya şehir kıyısında olmak.
2.Devletin başında emir veya emirin görevlendirdiği kişinin cuma namazını kıldırması.
3.Öğle vakti olması.
4.Öğle vaktinde hutbe okunması.
5.İmam hariç en az 3 kişilik cemaat olması.
6.Herkese, o camide ibadet serbestliği (izn-i amr) olması.
Cuma namazı kimlere farz olur ?
1.Mukim olacak (misafir olmayacak, misafir cumaya giderse öğle namazı sorumluluğu düşer).
2.Erkek olacak (kadına farz değil).
3.Sıhhatli olacak (hasta olmayacak).
4.Hür olacak, hürriyeti kısıtlanmış olmayacak.
5.Gözleri görecek (kör olmayacak). Kendisi yüreyerek gidebilecek.
6.Akil baliğ olacak (çocuklara farz değil)
Cuma Namazı Nasıl Kılınır ?
(4 rekât sünnet + 2 rekât farz + 4 rekât cuma sünneti + 4 rekât Zuhri Ahir + 2 rekât vaktin son sünneti)
- Öğle vaktinde, ezan okunduktan sonra cuma namazının sünnetine niyet edilerek, 4 rekât öğle namazının ilk sünneti gibi kılınır. Sünnet kılındıktan ve imam minbere çıkıp oturduktan sonra, müezzin cami içinde 2. ezanı okur. İkinci ezandan sonra imam ve cemaat, içinden ezan duâsını okurlar.
İmam hutbeyi okumaya başlayınca, cemaatın namaz kılması ve konuşması caiz değildir. Çünkü Resûlullah Efendimiz (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) '' Kim ki yanındakine ''sus'' dese cuması lağv olur'' buyurmuştur. Hutbe, “hamdele, tesbih ve salvele”den ibarettir. Bu arada hatip, cemaate nasihat eder. Birinci hutbeyi bitirdikten sonra imam, minberde oturur ve duâ eder, duâdan sonra kalkar, ikinci hutbeyi de okuyarak hutbeyi tamamlar. Hatibin hutbedeki duâlarına, cemaat, içinden sessiz bir şekilde 'amin' der. Müezzin kaametini yapar. İmam, cemaate cuma namazı farzı niyeti ile 2 rekât namaz kıldırır. Farz ,diğer iki rekâtlı farzlar gibi kılınır.
Cuma namazının farzının kılınışı
- ''Niyet ettim, Allah rızası için Cuma Namazının farzını kılmaya, uydum hazır olan imama'' şeklinde niyet edilir.
1. rekât : Cemaat ''Sübhâneke'' duâsını içinden okur. İmam da ''Sübhâneke'' duâsını ve ''Eûzü-Besmele'' yi içinden okur . İmam ''Fatiha ve bir namaz sûresi'ni'' dışından okur. Rûku ve secdelerden sonra, ayağa kalkılır.
2. rekât : İmam, tekrar dışından “Fatiha ve bir namaz sûresi” okur. Rûku ve secdelerden sonra, herkes içinden Et-Tahiyyâtü, Salli-Bârik ve Rabbenâ duâlarını okur ve selam verilir.
- Cuma Namazının farzından sonra, 4 rekât cuma namazının sünnetine niyet edilir, cuma namazının ilk sünneti gibi, 4 rekât namaz kılınır.
- Bundan sonra 4 rekât, Zuhri Ahir niyetiyle, öğle namazının farzı gibi namaz kılınır. (Yani ilk iki rekâtta Fatiha ve namaz sûresi okunur, 3. ve 4. rekâtta sadece Fatiha Sûresi okunur.)
- Son olarak, vaktin sünneti niyetiyle, 2 rekât sünnet namaz kılınır.
Zuhri Ahir Namazının ( son öğle namazının) Önemi
Bazı müçtehitler ''şehrin tek bir yerinde cuma namazı kılınır'' demiştir. Bazı müçtehitler de ''izin verilen farklı yerlerde kılınabileceği'' ni ifade etmiştir. Bu ihtilafı ortadan kaldırmak adına, zuhri ahir namazını, öğlen namazının farzını kılar gibi kılmayı, müçtehitlerin önemli bir kısmı uygun görmüştür. Bu namaza ''Zuhri ahir namazı'' diye niyet edilir.