Yedi kat göklerden, Arş ve Kürsi’den bahseden hadisi nasıl anlamalıyız?

Peygamber Efendimiz Aleyhissalâtü Vesselâm Ebû Zerr-i Gıfârî’ye (ra) şöyle buyurmuştur:
“Yâ Ebâ Zer! Yedi kat gök ile yedi kat yerin Kürsî yanında büyüklükleri, ancak bir çölün ortasına atılmış bir kapı veya bir yüzük halkası gibidir. Arş-ı alâ’nın da Kürsî’ye göre büyüklüğü, o çölün o halkaya nazaran büyüklüğü derecesindedir.”
- Bu hadis-i şerifin şerhi nedir?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

- Ebu Zer’den gelen rivayetteki ifadenin tercümesi şöyledir:

“Yâ Eba Zer! Yedi göğün Kürsî'ye olan nispeti, ancak geniş düzlük bir arazide (bir çölde) bırakılmış bir halka gibidir. Arşın Kürsî'ye büyüklüğü / üstünlüğü ise bu geniş düzlük arazinin halkaya olan büyüklüğü, üstünlüğü gibidir." (bk.  İbn Hibbân, Sahîh, thk. Şuayb Arnavut, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1993, c. I, s. 76, nr. 79; Taberî, Kurtubî, İbn Kesir, Ayete’l-Kürsî  tefsiri; Beyhaki, Esma ve’s-Sıfat, h. no:861, 862; Kenzu’l-Ummal, h. no:44158)

- Hz. Ebu Zer’in daha kolay anlayacağı misal herhalde uçsuz-bucaksız sayılabilen çöllerdir. Hicaz bölgesinde bulup da bir genişlik hayal eden kimsenin, en başta tasavvur edeceği şey bir çöl olsa gerektir. Bu sebeple mesele bir çöl tasavvuru içerisinde değerlendirilmesi çok beliğ olmuş ve muhatabın zihin dünyasına uygun bir nebevi hitap şeklinde tezahür etmiştir.

- Denilebilir ki, burada Allah’ın sonsuz kudretinin bazı tezahürlerine işaret edilmiştir. Gaybi olan Arş ve Kürsi gibi mahluklar, insanların gördüğü geniş bir arazi, geniş bir sahranın durumuyla karşılaştırılmıştır.

Ayrıca insanların gözle görüp de bazı tahminlerde bulunabildiği göklerin genişliğinin boyutu ve onların Arş ve Kürsi yanındaki küçüklüğüne dikkat çekmek için -zihnî tasavvurdaki tahmine göre- sahraların genişliği bir ölçü birimi olarak verilmiştir.

Uçsuz-bucaksız bir sahranın zihindeki genişliği penceresinden Arş ve Kürsi’nin azametine baktırılmıştır.

Özetle, Allah’ın ilim ve kudretinin, irade ve hikmetinin uçsuz-bucaksız boyutuna uzaktan uzağa da olsa baktırmak, insanların zihnini ilahî saltanata çevirmek için bu bilgiye yer verilmiştir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- 1400 yıl önce dünyamızın evren içinde toz tanesi kadar yeri olduğu ...
- Levhi mahv, Arş, Kürsi hakkında bilgi verir misiniz?