Melek, Allah tarafından yaratılmış, erkeklik ve dişilikleri olmayan ve Allah'a itaatten ayrılmayan nuranî bir varlıktır. Melekler, duyu organlarıyla algılanabilecek maddî bir yapıya sahip olmamaları yönüyle gayb âlemine ait varlıklardır. Kaç çeşit melek vardır, görevleri nelerdir? İşte cevabı...

1) Cebrail Aleyhisselam

Allah ile rasulleri arasında vahiy memurluğu yapan büyük meleklerden biri olup Allah’ın en değerli mahlûklarındandır. Allah’tan aldığı vahyi Allah’ın dilediği nebi veya rasule indirir.

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“De ki: Cebrail’e kim düşman ise şunu bilsin ki, Allah’ın izniyle Kur’an’ı senin kalbine, önce gelenleri tasdik edici, bir hidayet ve mü’minler için bir müjde olarak o indirmiştir.”

Bakara 97

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“O (Kur’an), şüphesiz değerli, güçlü ve Arş’ın sahibi indinde itibarlı bir elçinin (Cebrail’in) getirdiği sözdür. O, orada sayılan, güvenilen (bir elçi)dir.”

Tekvir 19, 21

Cebrail (Aleyhisselam)’ın Ruh, Namus, Ruhu’l-Emin ve Ruhu’l-Kudüs diye isimlendirildiği de ayet ve hadislerle bilinmektedir.

Şuara 193, Nahl 102, Nebe 38, Buhari 147, Müslim 160/252

2) Mîkail Aleyhisselam

Rüzgârın estirilmesi ve yağmurun yağdırılması gibi tabiat olaylarıyla görevli melektir. İsmine dair Kur’an ve sünnette varid olan deliller olmasına rağmen, görevine dair bir ayet ve hadis bulunmamaktadır.

Bakara 98, Müslim 770/200

3) İsrafil Aleyhisselam

Kıyametin kopması için birinci kez ve yeniden diriliş için ikinci kez Sûr’a üfürecek olan melektir. Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Sûr’a üfürülünce, Allah’ın diledikleri müstesna olmak üzere göklerde ve yerde ne varsa hepsi ölecektir. Sonra ona bir daha üflenince birden onlar ayağa kalkmış bakıyor olurlar.”

Zümer 68

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

“Allah göklerle yeri yaratmayı bitirdikten sonra Sûr’u yarattı ve onu İsrafil’e verdi…”

Taberî, Camiu’l-Beyan 16/25, Kurtubî, el-Camiu Li Ahkami’l-Kur’an 13/239, İbni Kesir Ölüm Ötesi Tarihi 171, Ebu Ya’la

Aişe (Radiyallahu Anha)’ya, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in gece namazına nasıl başladığı sorulduğunda Aişe (Radiyallahu Anha):

“Ey Cebrail’in, Mikail’in ve İsrafil’in Rabbi olan, gökleri ve yeri yaratan, gaybı ve hazır olanı bilen Allah’ım!…” diyerek namazını açtığını bildirmiştir.

Müslim 770/200

İşte, büyük meleklerden olup Kur’an ve sünnette adları geçen melekler bunlardır.

4) Ölüm Meleği Aleyhisselam

Ölüm anında canlılardan ruhlarını çekip almakla görevlidir. Emri altında çalışan ve kendisine yardım eden başka melekler vardır. Bu sebeple birçok ayet ve hadiste ‘ölüm melekleri’ şeklinde çoğul olarak zikredilmişlerdir.

Nisa 97, En’am 61, 93, Enfal 50, Nahl 28, 32, İbni Mace 4262

Bununla beraber tekil olarak ‘ölüm meleği’ şeklinde de zikredilmiştir.

Secde 11, Buhari 1261, Müslim 2372/157

Ölüm melekleri, kulların amellerine uygun bir sıfatta onların ruhlarını almaya gelirler. Kul, güzel amel sahibi salih bir kişi ise, melekler kendisine yüzleri güneş gibi parlayan beyaz yüzlü olarak gelir ve hoşnutlukla ruhunu alırlar.

Kul, kötü amel sahibi kâfir bir kişiyse melekler kendisine yüzleri simsiyah kara yüzlü olarak gelirler ve işkence ederek ruhunu alırlar.

Ahmed 4/287, 288, No 18733, 4/295, 296, No: 18815

5) Muakkibât Melekleri

Muakkibât meleklerinin anlamı: Takip eden demektir.

Kulları, önlerinden ve arkalarından olmak üzere Allah’ın izni ile daima koruyan meleklerdir. Gece ve gündüz iki ayrı posta çalışırlar ve sabah ile ikindi vakitlerinde görevi değişirler. Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Onun (insanın) önünde ve arkasında Allah’ın emriyle onu koruyan muakkibât (takip edici melekler) vardır…”

Ra’d 11

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

“Birtakım melekler geceleyin, birtakım melekler de gündüzleyin birbirlerini takiben size gelirler. Bunlar sabah ve ikindi namazlarında birleşirler. Sonra sizinle beraber bulunup da görevini tamamlayanlar semaya yükselirler. Kullarının hallerini en iyi bilir olduğu halde Rableri onlara:

−Kullarımı ne halde bıraktınız? diye sorar.

Onlar da:

−Onları namaz kılar halde bıraktık, yanlarına da namaz kılarlarken varmıştık, derler.”

Buhari 619, 3037, 7353, 7297, Müslim 632/210

6) Kiramen Katibîn Melekleri

Kiramen katibînin anlamı: Değerli yazıcılar demektir.

Her insanın iki omzunda iyilik ve kötülüklerini yazan, istisnalar hariç kuldan hiç ayrılmayan yazıcı melekler vardır.

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Muhakkak ki üzerinizde muhafızlar vardır. Onlar şerefli yazıcılardır, yaptığınız şeyleri bilirler.”

İnfitar 10, 12

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“İki mütelekkiyan (yazıcı melek, insanın) sağında ve solunda oturarak yaptıklarını yazarlar. (İnsanın) her sözünü yanındaki gözetleyici ve yazmaya hazır bir melek yazar.”

Kâf 17, 18

7) Müjdeleyici Melekler

Bunlar mü’min kulların üzerine inerler, vefatları anında ve kıyamet gününde onları korkudan yana emin olma ve cennet ile müjdelerler.

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Şüphesiz ki: ‘Rabbimiz Allah’tır.’ deyip dosdoğru olanların üzerine melekler iner. Onlara: ‘Korkmayın ve üzülmeyin. Size vaat olunan cennetle müjdelenin. Biz dünya hayatında da, ahirette de sizin dostlarınızız. Gafur ve Rahim olan Allah’ın ikramı olarak orada sizin için canlarınızın çektiği ve istediğiniz her şey vardır derler.”

Fussilet 30, 32

8) Seyyahun Melekleri

Seyyahun meleklerin anlamı: Gezici demektir.

Bu melekler yeryüzünü gezerek zikir meclisi ararlar. Buldukları meclislere iştirak ederek zikir halkalarını çepeçevre kuşatırlar. Öyle ki onlar, zikredenlerle gök arasını doldurana kadar birbirlerini orada konuşulanları dinlemeye teşvik ederler. Allah (Azze ve Celle)’de o halkadakileri kendi katında bulunanların içinde anar.

Müslim 2689/25, 2699/38

9) İnsanı Sûretlendirip Rızkını, Ecelini, Cinsiyetini ve Halini Yazmakla Görevli Melekler

Nutfe, ana rahmine düştükten 40 bazı rivayetlerde 42, 45, 120 gün ve gece geçtikten sonra Allah ona bir melek gönderir. Melek onu sûretlendirip kulağını, gözünü, derisini, etini ve kemiğini oluşturur ve o cenin hakkında Allah’ın buyurduğu şu dört hususu yazar;

1) Erkek mi, dişi mi?

2) Şaki mi, Said mi? Yani: Cennetlik mi? Cehennemlik mi?

3) Rızkı,

4) Eceli.

Akabinde emrolunduğu şeyler üzerinde artırma ve eksiltme yapmayarak elinde bir sahife ile çıkar.

Müslim 2643, 2646, Buhari 6487, 6488

10) Dağlarla Görevli Melekler

Allah’ın dağlar üzerinde tasarruf ve idare ile görevlendirdiği melekler vardır. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) nübüvvetin 10. yılında kendisini Kureyş müşriklerine karşı koruyan amcasının vefatı üzerine himayesine gireceği birini aramak için Taif’e gitmişti.

Aradığını bulamayan, üstelik ayak takımının taşlarına hedef olan Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) üzgün bir halde dönerken Cebrail (Aleyhisselam) tarafından karşılanmış ve Allah’ın ona, dağlar meleğini gönderdiğini bildirmiş, dağlar meleği de ona, kendisine emrederse iki dağı onların üzerine kapatıvereceğini söylemiştir.

Buhari 3042, Müslim 1795/111

11) Arş’ı Taşıyan Melekler

Arş’ı taşıyan ve etrafında bulunan melekler vardır. Bir rivayete göre Arş’ı taşıyanlar 4 melek olup kıyamet günü bunların sayısı 8 olacaktır.

İbni Kesir Tefsiri 13/6973, Ahmed

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Arş’ı yüklenen ve O’nun çevresinde bulunanlar Rablerini hamd ile tesbih eder, O’na iman eder ve iman edenler için de istiğfar ederler.”

Mü’min 7

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Melekler onun (göğün) etrafındadır. O gün Rabbinin Arşı’nı üstlerinde sekiz (melek) yüklenir.”

Hâkka 17

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buna dair şöyle buyurdu:

“Allah’ın Arş’ını taşıyan meleklerinden birisi hakkında bahsetmeme izin verildi…”

Ebu Davud 4727

12) Allah’a İbadet Eden Melekler

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Semada bulunan meleklerden, durmaksızın Allah’ı zikreden, O’nu tesbih eden, O’na rükû ve secde edenler vardır. Onlar bunu yaparken kibirlenmez, usanmaz ve yorulmazlar.”

A’raf 206, Enbiya 19, 20

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu hususu bize şöyle haber verdi:

“…Şüphesiz ki sema gıcırdadı. Semanın gıcırdaması ise haklıdır. Çünkü semada, meleklerin Allah’a secde etmek için alnını koymasından dolayı dört parmaklık (bile boş) yer yoktur…”

Tirmizi 2414, İbni Mace 4190

13) Sorgulayıcı Melekler

Kul kabrine defnedilip arkadaşları onu terk ettiğinde Münker ve Nekir adı verilen iki melek onun yanına gelir ve onu;

a) Rabbin kim?

b) Dinin ne?

c) Şu Muhammed denilen kimse hakkında ne dersin? Şeklinde üç soru sorarak sorgularlar.

Ebu Davud 4753, Terğib ve Terhib 7/75, Tirmizi, İbni Hibbân

14) Cennetle Görevli Melekler

Bu meleklerin sayısını ancak Allah bilir. Başları Rıdvan isimli melektir. Onlar cennet ehlini orada ebedi kalmakla müjdelerler. Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Rablerine karşı gelmekten sakınanlar bölük bölük cennete sevk edilirler. Kapıları açılmış olduğu halde oraya vardıklarında bekçileri onlara: ‘Selamun aleykum! Tertemiz oldunuz. Artık ebedi kalmak üzere girin buraya! derler.”

Zümer 73

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“…Ve melekler de her kapıdan onların yanına girerler: ‘Sabretmenize karşılık selam size! Dünya yurdunun sonu ne güzeldir derler.”

Ra’d 23, 24

15) Cehennem Görevlisi Melekler

Onlara Zebani de denilir. Sayıları 19 olup, başları Malik isimli melektir.

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Sekar’ın ne olduğunu sen nereden bileceksin? O ne bırakır, ne de vazgeçer, İnsanın derisini kavurur. Üzerinde on dokuz (melek) vardır. Biz cehennemin işlerine bakmakla, ancak melekleri görevlendirdik. Onların sayısını da, ancak inkârcılar için bir fitne yaptık…”

Müddessir 27, 31

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Ey Malik! Rabbin bizim işimizi bitirsin diye seslenirler. Malik der ki: Siz (öylece) kalacaksınız.”

Zuhruf 77

16) Bulutlarla Vazifeli Melek

İsmi Ra’d’dır. Bulutları yanındaki ateşten mihraklarla Allah’ın dilediği yere sürer.

Tirmizi 3320

17) İnfak Edenlere Dua, Cimrilik Yapanlara Beddua Eden İki Melek

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu hususu bize şöyle haber verdi:

“Her günün sabahında iki melek iner ve bunlardan birisi:

‘Ey Allah’ım! (Malını) infak edene bir bedelini ver.’ diye dua eder.

Diğeri ise:

‘Ey Allah’ım! (Malını) tutana telef ver.’ diye beddua eder.”

Buhari 1364, Müslim 1010/57

18) İnsana Hayırlı İşler Yapmayı İlham Eden Melek

İnsanoğluna şeytanın bir dokunması olduğu gibi, meleğin de dokunması vardır. Şeytanın dokunması şerri vaat etme ve hakkı yalanlamadır. Meleğin dokunması ise hayrı vaat etme ve hakkı doğrulamadır.

Tirmizi 3172

19) Salih İnsanların Cenazelerine Katılan Melekler

Bazı melekler, Müslümanlarla beraber cenazeye katılır ve define iştirak ederler.

Ebu Davud 3177, Nesei 2057

20) Cuma Günü Mescide Gelenleri Yazan Melekler

Cuma günü olunca mescit kapılarının her birinde gelenleri sırasıyla yazan, imam minbere çıkınca da sayfaları dürüp hutbeyi dinleyen melekler vardır.

Buhari 891, Müslim 850/24, 25

21) Sema Kapılarının Bekçileri Olan Melekler

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Mi’raç hadisesinden bahsederken şöyle buyurmaktadır:

“…Cebrail aleyhisselam sonra elimden tutarak beni dünya semasına çıkardı. Oraya vardığımızda o göğün bekçisine:

−‘Aç!’ dedi.

Bekçi:

−‘Kimdir o?’ diye sordu… Derken Cebrail aleyhisselam beni ikinci semaya doğru çıkardı.

Oranın bekçisine de:

−‘Aç!’ dedi. Oranın bekçisi de evvelkinin söylediklerini söyledi ve ardından kapıyı açtı…”

Buhari 447, 448, 1562, 3127, 163/263

Hadislerden de anlaşıldığı gibi her gök kapısının oraya geleni gideni sorgulayan bir bekçisi vardır.

İnsan, meleklere şüphe etmeksizin inanmadıkça mü’min olamaz. Şüphesiz ki melekler âlemi akıl ve duyularla hissedilemez. Bu âlemi bilmenin tek yolu ise vahiydir. Vahiyle bildirilene teslim olup, inanmak Müslümanlığın göstergesidir.

Melekler

1) Cebrail Aleyhisselam

2) Mîkail Aleyhisselam

3) İsrafil Aleyhisselam

4) Ölüm Meleği Aleyhisselam

5) Muakkibât Melekleri

6) Kiramen Katibîn Melekleri

7) Müjdeleyici Melekler

8) Seyyahun Melekleri

9) İnsanı Sûretlendirip Rızkını, Ecelini, Cinsiyetini ve Halini Yazmakla Görevli Melekler

10) Dağlarla Görevli Melekler

11) Arş’ı Taşıyan Melekler

12) Allah’a İbadet Eden Melekler

13) Sorgulayıcı Melekler

14) Cennetle Görevli Melekler

15) Cehennem Görevlisi Melekler