İnsanın ölümüyle bedenden ayrılan ruh tekrar kabre döner mi?

İnsan öldüğü zaman bedenden ayrılan ruh tekrar kabre döner mi? Kâfirlerin ruhlarına ne olacaktır?

Cevap:

Ölünün defni esnasında ruh cesede geri verilir

Ölüm anından itibaren günahkâr insanda, dünyadan ve dünyada bağlandığı şeylerden ayrılmanın azabı başlar. Cenaze defnedileceği zaman ise ruhu, başka bir çeşit azabı tatmak için cesede geri çevrilir.

Ruhun döneceği beden, kabrin içine konan ceset değildir

Dünyada maddi (topraktan) bir cisim vardır. Berzahta ise bu bedenden başka temsili bir beden olacaktır. Bu, maddeden tamamen uzaktır. Bir nevi topraktan olan cismin bir kopyası olup, ruhun gireceği beden budur.
Mesela uykudaki insan ölü gibi hissiz ve şuursuz olarak yatar. Rüyasında bağları bahçeleri dolaşır veya büyük bir sıkıntı ile karşılaşır. Belki bir yılanın soktuğunu görür. Bütün bunlar, gerçek hayatta oluyormuş gibidir. Hâlbuki gerçekte vücudun bu sıkıntı veya sevinçle hiçbir ilgisi yoktur. O değişiklikler sadece hayali bedende meydana gelmiştir.
İşte ölüm uykusunda da ruhun gireceği beden, misalî beden olacaktır. Çekilen azap veya rahatı da hissedecek olan toprak altındaki beden değildir.

Mü’minlerin ruhları suali geçtikten sonra serbest kalacaktır

Malik b. Enes (ra) şöyle demiştir: “Bana gelen bir habere göre Müminlerin ruhları serbest bırakılmışlardır. Diledikleri yere giderler.”
Şârihler, başka rivayetlere dayanarak; şehitlerin cennet kuşu olacaklarını, diğer mümin ruhların ise bazen semada, bazen mezarlarının avlularında bulunacaklarını belirtirler.

Kâfirlerin ruhları yerin yedi kat altında veya gömüldükleri yerin çevresinde azap içinde olacaktır

“Şüphesiz ki ayetlerimizi yalanlayıp, ona karşı kibirlenenler yok mu, onlara gök kapıları açılmaz ve deve, iğne deliğine girinceye kadar (onlar) Cennete giremezler. İşte suçluları (kâfirleri) ise, böyle cezalandırırız!” (Araf, 40)
Bu ayetten de anlaşıldığına göre Allah, kâfirlerin ruhlarının yüksek yerlere çıkmasına müsaade etmeyecektir. Onlar ancak süfli ve alçak yerlerde veya gömüldükleri yerin çevresinde kalacaktır. Bu esnada onlara cehennem manzaraları göstermek suretiyle de azap edilecektir.
Abdullah b. Amr b. As'a: “Müminler öldükleri zaman ruhları nerede olur?” diye sorulunca, cevap olarak: “Beyaz kuşların kursaklarında Arş'ın gölgesindedirler. Kâfirlerin ruhları ise yerin yedi kat dibindedir.” diye cevap verdi.

Ruh, kabirdeki maddi bedene dönmemesine rağmen onunla yine irtibatlıdır

Ruh, maddi bedene dönmemekle beraber, hem maddi bedenle, hem de misalî bedenle arasında bir bağ olacaktır. Cesedin gömüldüğü yerle irtibatından dolayı halk dilinde bu devreye “kabir hayatı” denir.
Vefat edenlerin ruhunun bir mekânı olduğunu söylemek yanlış olmaz. Çünkü bu ifade onun her zaman kabirde ya da kabrin avlusunda olduğuna değil, bu yerle bir bağlantısının bulunduğuna işaret eder. Çünkü ruh, bedenle bağlantılı olduğu halde, aynı zamanda birçok yerde bulunabilir.
Ruhun bedenden ayrılmasının manası, bedende tasarruf etmemesi ve bedenin onun itaatinden çıkması demektir. Çünkü dünyada insanın azaları ruhun aletleridir. Ruh onları kullanır. Ölümle ruhun itaatinden çıkmış olan bir beden kısa bir zamanda dağılır gider. Fakat ceset dağılıp ruh serbest kalsa da, mutlaka cesedin bulunduğu yerle irtibatı vardır. 
Kaynaklar:
Kütüb-i Sitte
Büyük İslam Tarihi
İhya-yı Ulumi’d-Din
İmam Suyutî